Kategori arşivi: Akademik

AYNA AYNA SÖYLE BANA BEN HASTA MIYIM?

Yayın tarihi
Cevapla

Aynalar ne çok şey söyler insana; sadece güzelliği değil, aynı zamanda sağlığı da görür, anlar ve inanır. İnanılan şey de gerçek olur, bilimsel deneylerle de kanıtlanan…

Kolunu veya bacağını kaybeden insanların olmayan uzvunda ağrı hissi, tıp literatüründe fantom veya hayalet ağrı olarak isimlendirilir. Ağrının var olmayan uzuvdan değil de beyinden kaynaklandığını bilen araştırmacılar, var olmayan elin üzerine normal elin görüntüsünü yansıtarak hayalet ağrıyı yok etmeye çalışırlar. 1999 yılında Altschulur EL ve arkadaşları aynı yöntemi inme nedeni ile kolu ve bacağı felç olmuş hastalara da uygulamışlar. Normal olan elin görüntüsünü felç nedeni ile iş göremeyen ve bu nedenle hareketleri ve şekli bozulmuş elin üzerine yansıtarak beynin ve kolun iyileşmesini hızlandırabilmişler. Diğer bir deyişle, felçli kolu, normalmiş gibi gören beyin, ayna tedavisi uygulanmayanlara oranla daha hızlı iyileşmiş.

Hasta, ayna tedavisi düzeneğinde (resim 1), sağlıklı elin yumruk yapmak, parmakları açıp kapamak gibi basit hareketler yaparak felçli organın da aynı hareketleri yaptığı illüzyonunu oluşturabilmektedir. Tekrarlayan ayna egzersizleri ile hareket illüzyonunun algılanması sonucu beyin ve omurilikte taşıyıcı nöronlar aktive olmaktadır. Bu aktivasyon sonrası beynin hasar görmemiş kısmı, felçli uzuv kontrol eder hale gelmekte; felçli organda istemli koordine hareketler ortaya çıkmaktadır. Bu tedavi ile hızlandırılabilen ve “Plastisite’’ olarak tanımlanan hasarlı beynin kendini kısmen yenileyebilmesi, fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) yöntemleri ile de kanıtlanabilmektedir (resim 2).

Yapılan çalışmalar, ayna tedavisi uygulanmış felçli hastaların el ve kollarını, ayna tedavisi uygulanmayanlara oranla %36’dan daha fazla iyileştiğini göstermektedir (2). Diğer bir deyişle güzel ve sağlıklı olduğuna inanan beynin illüzyonu gerçeğe dönüşmekte…

İşte size ‘sağlıklı ve mutlu olduğuna inan, gerçek olsun’ söylencesinin bilimsel bir kanıtı… Daha ne olsun? Siz de inanın ‘güzel, sağlıklı ve mutlu’ olduğunuza ve inancınızın gerçeğe dönüşebileceğine…

Kaynaklar

  1. Altschuler EL, Wisdom SB, Stone L, Foster C, Galasko D, Llewellyn DM, Ramachandran VS. Rehabilitation of hemiparesis after stroke with a mirror. Lancet. 1999 12;353(9169):2035-6.
  2. Bhasin A, Padma Srivastava MV, Kumaran SS, Bhatia R, Mohanty S. Neural interface of mirror therapy in chronic stroke patients: a functional magnetic resonance imaging study. Neurol India. 2012;60(6):570-6.

 

Yazarlar

Prof .Dr. Yelda Özsunar Dayanır, ADU Tıp Fakültesi Radyoloji AD,

Doç. Dr. Yasemin Turan, ADU Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD,

Ekran Alıntısı

 

 

Resim 1: ADU Tıp Fakültesi Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD’da Ayna Tedavisi Alan Hastanın Görüntüleri. Hastanın problemli elini (üst sağ) normalmiş gibi algılamasını sağlayan ayna tedavi kutucuğuna örnek (üst sol) ve alt resimler

 

Ekran Alınt222ısı

Resim 2: Sol beyin bölgesinde hasarlanması olan bir hastada a) Tedavi öncesi b) Ayna Tedavisinden 8 hafta sonrasındaki fonksiyonel MRG incelemesindeki renkli alanlarla belirtilen artmış beyinsel aktivite ( Ref. 2)

 

 

 

 

MEDICAL TRIBUNE NİSAN 2008 DE YAYINLANDI

Yayın tarihi
Cevapla

fotoğraf

1- Radyoloji filmlerinin kalitesiyle ilgili oldukça ilginç bir

çalışmanız olmuştu. Öncelikle neden böyle bir çalışmaya gerek duydunuz?

 

Sayın Göçmen, öncelikle radyolojik filmlerdeki kalite ile ilgili makalemize (Ülkemizde radyoloji hizmeti ne kadar kaliteli?, Bir örnekleme analizi, Özsunar Y, 2006) ve gazeteniz olarak konuya duyduğunuz ilgiye teşekkür ederim. Bu çalışmaya başlama nedenlerimden en önemlisi, sıklıkla yorumlamam için karşıma gelen başka bir merkezde çekilmiş konsültasyon filmlerinin kalitesizliğinden duyduğum rahatsızlıktı. Bu rahatsızlığı kendi kendime homurdanmanın ötesine taşımak, istatistiksel bir yöntemle sorunun varlığını kanıtlamak, boyutlarını ortaya koymak ve ilgililerin tartışmasına sunmak istedim. Kanımca bu basamak sorunun çözümlenmesi için atılacak adamlar açısından yararlı olabilir.

Diğer bir motivasyon kaynağım da, konunun sık sık radyolog meslektaşlarım arasında tartışılması ve önemli sayılmasına rağmen bu konu ile ilgili yayınlanmış herhangi bir istatistiksel verinin mevcut olmaması. Türk Radyololoji Derneği’nin internet sitesindeki ‘Türk radyoloji gündeminde öncelikli soru hangisidir?’ sorusuna verilen yanıtların 28 Aralık 2005 tarihi itibarıyla dökümüne bakıldığında, oy kullanan radyologların yaklaşık dörtte biri için radyolojik incelemelerin standardizasyonunun önemli bir sorun olduğu anlaşılmaktaydı. Kalite ve standardizasyon konusunun ülkemizin en önemli sorunlarından biri olduğuna inanmam da çalışmayı gerçekleştirmemizde rol oynadı.

 

 

2- Kalite sorunları daha çok hangi tür radyolojik incelemelerde ve hangi alanlarda görülüyor?

 

Bölgemizdeki 40 merkezden yaptığımız örneklememizde, kliniğimize gönderilen radyolojik tetkiklerin sadece %22 sinin olması gerektiği gibi olduğu, %47 sinde tanı için kısmen veya tamamen tekrara veya ek incelemeye gerek duyulduğu anlaşılmaktadır. Radyolojik tetkik türleri eşit sayıda örneklenmediğinden kalite probleminde öne çıkan tetkik yönteminden söz etmek doğru olmaz. Kalite problemlerini birçok tetkikte ortak olarak kullanılan x ışığı miktarı, inceleme alanı, banyo gibi ortak özelliklere göre sınıfladık. Buna göre örneklemelerde %61 kontrast maddenin uygunsuz zamanlaması, %51 kontrast maddenin az kullanılması, %42 eksik sekans veya pencere, %39 pencereleme, %32 oranında uygun olmayan tarama alanı, %16 uygun olmayan x ışını miktarı ile ilgili kalite sorunları saptadık.

 

3- Çalışmanızda örnekleminizi üniversite hastanesi, devlet hastanesi ve

özel merkez olarak sınıflamıştınız. Kalite konusunda bu kategoriler arasında ne gibi farklar ya da üstünlükler var?

 

Tekrar gerektiren radyolojik tetkiklerin yapıldığı merkez ile ilgili sınıflandırmada, tekrar gerektirecek oranda kalitesiz tetkik oranı üniversite hastanelerinden %20, Özel merkezlerden %45, devlet hastanelerinden %60 oranında kaynaklanmıştı. Bu anlamda en düşük kalitedeki tetkikler devlet hastanelerinden menşey almaktaydı. Bunu özel merkez ve üniversite hastaneleri takip etmekteydi.

 

 

4- Radyologlar arasında radyolojik incelemelerin standardizasyonu

konusunda yoğun şikayetler olduğu biliniyor? Bu konudaki eksikliklerin

giderilmesi için neler yapılmasını önerirsiniz?

 

Bu soru ile ilgili önerilerimizi, makalemizin tartışma kısmında da belirttiğimiz gibi şu şekilde sıralayabiliriz:

 

a)Radyologların bilgi veya ilgi eksikliği: Ülkemizdeki radyolojik hizmetin tek kalite kontrol basamağı radyologlar tarafından yapılmaktadır. Dolayısı ile teknisyenlerden veya kurumdan kaynaklanan kalite problemlerinin altına da radyologların imzası atılmaktadır. Bu nedenle tanımladığımız tüm sorunlarda radyologların az veya çok katkısının olduğu yadsınamaz. Sorunun çözümünde radyologların radyolojik kalite ve standardizasyonu konusundaki eğitimlerinin anahtar rol oynayacağını düşünmekteyiz. Bu aşamalarda radyolog eğitiminin standardizasyonu ve ülke çapında radyolojik tetkiklerin kalite kontrol ölçütlerinin belirlenmesi bir an önce çözümlenmesi gereken sorunlardandır. Radyolojide yeterlilik sınavları radyolog eğitiminin standardizasyonu konusunda atılmış çok önemli bir adımdır. Bu sınavlarda radyolojik tanı ve fizik bilgisi kadar kalite kontrolü ve olası problemlerin çözüm yolları da sorgulanmalıdır. Kalite kontrol ölçütlerinin belirlenmesinde, ülkemizdeki eğitici radyologların buluştuğu tek ortak şemsiye olan Türk Radyoloji Derneği’ne (TRD) bu anlamda büyük görev düşmekledir. Konu ile ilgili olarak kurulacak çalışma grubu ‘yeterli radyolojik tetkik’ tanımlamalarını yapmalı ve konuyu radyologların tartışmasına açmalıdır. Konu ile ilgili olarak kararlaştırılacak ortak ölçütlerin ardından, bu ölçütlerin denetlenmesi konusunda Sağlık Bakanlığı ile eşgüdümlü olarak kalite denetim birimleri kurulmalıdır. Bu birimler bölgelerindeki radyoloji merkezlerini periyodik olarak denetlemelidir. Denetlemeler sonucunda kalite standartlarına uymayan merkezlere Sağlık Bakanlığı, Emekli Sandığı, Tabip Odası, Tüketici Hakları Derneği gibi kurumlarla işbirliği ile çeşitli yaptırımlar uygulanmalıdır.

 

b)Teknisyenlerin bilgi veya ilgi eksikliği: Örneklememizde saptadığımız inceleme alanının eksik kalması, uygunsuz x ışını ve banyo, yetersiz kontrast madde zamanlaması sorunlarının birincil muhatabı teknisyenler gibi görünmektedir. Kanımızca sorun büyük ölçüde bilgi, beceri ve denetim eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Ülkemizde teknisyenlerin beceri (pratik) eğitimi genellikle çalıştığı kurumdaki radyologlar tarafından verilmektedir. Dolayısı ile radyolog basamağındaki bilgi ve denetim eksiklikleri teknisyenlerin ürün kalitesine yansımaktadır. Teknisyenlerin pratik ve mezuniyet sonrası düzenli eğitimi ile ilgili olarak önemli sorunlar bulunmaktadır. Kolay ulaşılabilir, düzenli eğitim aktiviteleri mevcut değildir. Teknisyenler için Türkçe olarak yazılmış yeterli sayıda eğitim kaynağı bulunmamaktadır. Radyologlarda olduğu gibi teknisyen eğitiminin de standardizasyonu ve ulusal yeterlilik sınavlarının düzenlenmesi hızla atılması gereken adımlar olarak beklemektedir. Radyolog meslek odalarının daha organize ve ekonomik olarak daha güçlü olduğu göz önünde bulundurulduğunda TRD’ nin bu konuda önayak olması ve yol göstermesi gerekmektedir. Alınacak olumlu sonuçlardan en başta radyologlar kazançlı çıkacaktır.

 

c) Cihaz ve teknik donanım eksiklikleri: Kalite problemlerinden yetersiz banyo, yetersiz kontrast madde zamanlaması ve kısmen de olsa eksik sekans kullanımı, cihaz yetersizliğinden kaynaklanabilir. Ancak ülkemizdeki kalite probleminin yaygınlığı, teknolojik cihaz parkı ile örtüşmemektedir. Ülkemizdeki MR merkezlerinin bilinen yaygınlığı göz önünde bulundurulduğunda, cihaz eksikliğinden çok, eldeki cihazların tam kapasite ile kullanılamamasının doğurduğu problemler öne geçmektedir. Belirtilen problemler kullanıcı eğitimi; cihaz alımlarında daha rasyonel, verimli ve paylaşımcı planlamaların yapılması ile aşılabilir. Radyolog, hastane yönetimi ve hastaneler arası iletişim problemlerin çözülmesinde anahtar rol oynayabilir. Örneğin abdominal tetkilerde spiral BT kullanılmasına rağmen, otomatik enjektör kullanılmamasından kaynaklanan zamanlama hataları sıkça dikkatimizi çekti. Otomatik enjektör kullanımı, abdominal incelemelerin standardizasyonunda; PACS gibi dijital arşivleme yöntemlerinin kullanımı, direk grafilerdeki X ışını miktarı ayarlaması ve banyo gibi problemlerin aşılmasında yardımcı olabilir.

 

d) Sağlık kuruluşunun hizmet politikası ve ekonomik nedenler: Tetkikin yapıldığı sağlık kuruluşuna göre yapılan sınıflandırmada en az tekrara üniversite hastanelerinden, en fazla tekrara Devlet Hastanelerinden gönderilen tetkiklerde gerek duyuldu. Bu durum devlet hastanelerinde çalışan radyolog sayısının veya çalışma saatlerinin sınırlı olması ile açıklanabilir. Doktor başına düşen hasta sayısı tanımlamasında olduğu gibi, radyolog başına düşen tetkik sayısı tanımlamaları ve önerilen rakamlar, kurulacak bir çalışma gurubu tarafından belirlenebilir. Böylece kurumlardaki radyolog ve teknisyen istihdamında ülkemiz için belirlenmiş referans değerler Sağlık Bakanlığı ve Üniversitelere önerilebilir. Devlet hastaneleri ve özel merkezlerde çalışan radyolog ve teknisyenlerin eğitsel faaliyetlere daha az katıldıkları bilinmektedir. Eğitim faaliyetlerinin ödüllendirildiği (örneğin performans uygulamasındaki ücretlendirmelerde eğitim faaliyetleri ve sınav sonuçlarına da yer vererek ) bir yönetim sistemi yapılandırılmalıdır. Yetersiz kesit sayısı, x ışını ve kontrast madde kullanımından kaynaklanan problemler sağlık kuruluşunun ekonomik kaygılarından kaynaklanabilir. Bu sorunların daha çok özel merkezlerde yoğunlaşması, rekabet koşulları gereği aşırı düşürülmüş tetkik fiyatlarından kaynaklanabilir. Birim tetkik fiyatlarına ek olarak, kalite kontrol şartlarının da hastaneler ve sağlık kuruluşlarınca istenmesi soruna çözüm olabilir. Bu aşamada, kanımızca en önemli sorun kalite kontrolünü yapabilecek üst bir kurumun olmamasından ve ülkemiz için radyolojik kalite standartlarının oluşturulmamasından kaynaklanmaktadır.

 

Sonuç olarak çalışmamız daha çok büyük ve nispeten kalkınmış batı illerine dayalı küçük bir örneklemedir. Bu nedenle tüm ülke için çıkarsamalar yapmak güçtür. Bununla birlikte, konu ile ilgili başka bir çalışma olmaması ve önemi gereği, sorunun boyutları konusunda fikir vermektedir. Daha küçük iller ve ülkenin doğusunda sorunun daha büyük olacağını düşünmekteyiz. Olabildiğince heterojen bir grup oluşturmak adına tek bir merkezden yapılan örnekleme sayımızı sınırlandırdık. Çalışma, Türkiye’nin doğu illerini de kapsayan diğer kliniklere de teklif edildi. Ancak katılım sayısı sınırlı kaldı. Sorunun Türkiye genelindeki boyutları TRD ve sağlık bakanlığı gibi kamu kuruluşlarınca araştırılmalıdır. Verilerimiz, anket çalışmalarının doğası gereği öznellik içermektedir. Ancak değerlendiricilerin tümü akademik olarak eğitim yapma görevi bulunan tecrübeli radyologlardan oluşmaktadır.

Çalışmamızın ilgilileri somut adımlar atma konusunda harekete geçirmesini; meslektaşlarımı konuya dair daha duyarlı ve dikkatli olmaya teşvik etmesini diliyorum.

 

5- Teşekkür ederiz.

 

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Yayın tarihi
Cevapla

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ

Adı Soyadı: Yelda ÖZSUNAR DAYANIR

Unvanı: Prof. Dr.

Medeni Hali: Evli ve 2 çocuklu

Öğrenim Durumu: Doktora (Tıp Doktoru)

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl

Yüksek Lisans

 Tıp Doktoru Gazi Üniv. Tıp Fakültesi 1986-1992
Tıpta Uzmanlık Radyoloji Gazi Üniv. Tıp Fakültesi 1993-1998

Tıpta Uzmanlık Tezi:

Karaciğer tümörlerinin evrelendirilmesi ve cerrahi tedavisisnde intraoperatif sonografinin yeri

Görevler:

Görev Unvanı Görev Yeri Yıl
Dr Asistan S.B. Ankara Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği 1992-1993
Dr.Ar.Gör. Radyoloji A.D,  Tıp Fakültesi, Gazi Üniversitesi 1993-1998
Visiting Fellow Radyoloji Bölümü, Herlev Hastanesi, Kopenhag Üniversitesi, Danimarka 1996-1997
Visiting Fellow Radyoloji Departmanı, Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi, New Haven, ABD 1998-1998
Dr.Ar.Gör. Uzman Radyoloji A.D, Tıp Fakültesi, Adnan Menderes Üniversitesi 1999-2000
Yar.Doç. Radyoloji A.D., Tıp Fakültesi, Adnan Menderes Üniversitesi 2000-2002
Research Fellow Radyoloji Departmanı, Nöroradyoloji Bölümü, MGH, Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi, Boston, ABD 1999-2001
Yar.Doç. Radyoloji A.D., Tıp Fakültesi, Adnan Menderes Üniversitesi 2000-2002
Doçent Radyoloji A.D., Tıp Fakültesi, Adnan Menderes Üniversitesi 2003-2008
Profesör Radyoloji A.D., Tıp Fakültesi, Adnan Menderes Üniversitesi 2008-

Bilimsel Kuruluşlara Üyelikler :

Tanısal ve Girişimsel Radyoloji Derneği

Manyetik Rezonans Derneği

Türk Nöroradyoloji Derneği

Türk Tanısal ve Girişimsel Derneği Abdominal Radyoloji Alt Birimi Aktif Üyesi

Avrupa Radyoloji Derneği

 

Hakemlik Yapılan dergiler

-Gazi Medical Journal

-European Journal of Radiology

-Diagn Interv Radiol

-Adnan Menderes Üniversitesi Dergisi

-Malatya İnönü Üniversitesi Dergisi

Destek alınan projeler ve ödüller:

1.      Karaciğer tümörlerinin tanısında intraoperatif ultrasonografi. TÜBİTAK NATO bursuyla Kopenhag Üniversitesi Herlev Hastanesi Ultrasonografi bölümünde 6 ay süreyle visiting fellowship.1996.

2.      Karaciğer Tümörlerinde İntraoperatif Ultrasonografinin Cerrahi Evreleme ve Tedaviye Katkıları, Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma Fonu Destekli Proje, Proje sorumlusu, 2004

3.      Akut Beyin inmesinde, BT Anjiografi ve BT Perfüzyon Görüntülemenin Tanı ve tedaviye katkıları, Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma Fonu Destekli Proje, Proje yürütücüsü, 2007

4.      Editor Recognition Award 2007, European Journal of Radiology

Tez Danışmanlığı:

1-      Idiopatik karpal tünel sendromunda MRG ve Ultrasonografik bulguların karşılaştırılması, Araş. Gör.Dr. Merter Keçeli, 2003.

 

2-      Kolon neoplazilerinin tanısında sanal BT kolonoskopinin yeri, Araş. Gör. Dr Gülten Coşkun, 2005

 

3-      Psödoeksfoliasyon sendromlu glokom hastalarında, Karotis ve Oftalmik Arter Doppler Ultrasonografisi, Araş. Gör. Dr. Burçin Uz, 2008

 

4-      Gastrointestinal malignite semptomu olan hastalarda BT kolonografi ve abdomen BT’nin tanı duyarlılığının karşılaştırılması, Arş. Gör. Dr. Süleyman Başpınar

 

 

Verdiği Dersler:

2001 yılından beri tıp fakültesi öğrencilerine her dönem için toplam 36 saat teorik, haftalık 9 saat pratik ders verilmektedir.

 

Atıf Alan Yayınlar

Uluslar arası yayınlara toplam 351 kez atıfta bulunulmuştur (Bkz. Web of science: Ozsunar Y, Oszunar Y, Dayanir Y).

 

Aldığı Kurslar:

-İnternational congress on interventional ultrasound, 1996, Kopenhag, Denimarka.

-Basic course in ultrasonography of Obstetric and gynocology, 1996, Kopenhag, Denimarka.

-2. scandinavian training course on surgical ultrasound, 1997, Kopenhag, Denimarka.

-Clinical Functional MRI course, Harvard Medical School, Boston, 2000, ABD.

-Neuroradiology Harvard Postgraduate Course, Boston, 2000, ABD .

-Eğiticilerin Eğitimi Kursu, 2003, Aydın.

-Ölçme-Değerlendirme Kursu, 2006, Aydın.

-Deneysel Hayvan Modelleri Kursu, 2006, Aydın.

-European course in neuroradiology, Vascular disease of the CNS, 2007, Basel, İsviçre.

-Bilimsel Proje Geliştirme ve Yazma Kursu, 2008, Aydın.

-European course in neuroradiology, Avrupa Board sertifikasyonu için 4 teorik kurs ve sınav tamamlandı. Sözlü sınav 2009 yılı sonunda tamamlanacaktır.

 

Konuşmacı veya yönetici olarak katıldığı panel, konferans, kurs ve bilimsel faaliyetler

-Temel Radyoloji Fiziği Sempozyumu, İzmir: MRG de kullanılan kontrast maddeler, Mayıs 2005, Konuşmacı

-Balkan Radyoloji Kongresi, Ohrid, Makedonya, Contemporary approach to the stroke, Ekim 2005, Konuşmacı

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Nöroradyoloji Bildirileri, Ekim 2005, Oturum Yöneticisi

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Nöroradyoloji Bildirileri, Ekim 2006, Oturum Yöneticisi

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Abdomen Radyolojisi Bildirileri, Ekim 2006, Oturum Yöneticisi

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Genel Abdominal BT Protokolleri, Ekim 2006, Konuşmacı

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Abdominal BT incelemelerinde tuzaklar, Ekim 2007, Konuşmacı

-TRD İzmir Şubesi, Hepatobilier sistem sempozyumu, Eylül, 2008, İzmir, Konuşmacı

-Türk Radyoloji Kongresi, Antalya, Peritoneal Ağrı nedenleri, Ekim 2008, Konuşmacı

-Avrupa Komisyonu, Marie Curie, FP7, Cofunding programında exper olarak görevlendirme, Brüksel/ Belçika, 1-5 Nisan 2008

– Avrupa Radyoloji Kongresi, Viyana, Avusturya 5-10 Mart 2009, Oturum Başkanlığı

– TRD İzmir Şubesi, Gastrointestinal Sistem  Sempozyumu, Akut Batında Görüntüleme, Nisan, 2010, Konuşmacı

-30. Ulusal Radyoloji Kongresi, Spinal Tümör ve Tümör Benzeri Olgu Sunumları, Kasım, 2009, Konuşmacı

– Batı Anadolu Mantar Çalışma Grubu, 1. Mantar Sempozyumu, Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonlarında Görüntüleme, Aralık, 2009, Konuşmacı

-Avrupa Nöroradyoloji Sempozyumu, Bolonya, 4-8 Ekim 2010, Konuşmacı ve Oturum Başkanlığı

 

 

 

  1. ULUSLARARASI HAKEMLİ DERGİLERDE YAYINLANAN MAKALELER

A1. Özdemir H., Yücel C., Aytekin C., Önal B., Ataman A., Özsunar Y., Isik S., “Intraocular tumors: The value of spectral and color Doppler sonography”,  Clinical Imaging, 21(2), 77-81 (1997).

 

A2. Özsunar Y., Talı E., Kılıç K., “Unusual migration of a foreign body from the gut to a vertebral body”, Neuroradiology, 40, 673-674 (1998).

 

A3. Özsunar Y., Skjoldbye B., Payen M.C., Karstrup S., Burchart F., “Impact of intraoperative ultrasonography on surgical treatment of liver tumours”. Acta Radiol. 41(1), 97-101 (2000). (Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, Antalya, 1997’ de bildiri olarak sunuldu).

 

A4. Ozsunar Y., Sorensen A.G., “Diffusion- and perfusion-weighted magnetic resonance imaging in human acute ischemic stroke: technical considerations”, Top Magn Reson Imaging. 11(5), 259-72 (2000).

 

A5. Zaheer A., Ozsunar Y., Schaefer P.W., “Magnetic resonance imaging of cerebral hemorrhagic stroke”, Top Magn Reson Imaging 11(5), 288-99 (2000).

 

A6. Ozdemir A., Ilgit E.T., Konus O.L., Cetin M., Ozsunar Y., “Breast varices: imaging findings of an unusual presentation of collateral pathways in superior vena caval syndrome”, Eur J Radiol., 36(2), 104-7 (2000).

 

A7. Constable R.T., Carpentier A., Pugh K., Westerveld M., Oszunar Y., Spencer D.D., “Investigation of the human hippocampal formation using a randomized event-related paradigm and Z-shimmed functional MRI” Neuroimage, 12(1), 55-62 (2000).

 

A8. Ozsunar Y., Unsal A., Akdilli A., Karaman C., Huisman T. A. G. M., Sorensen A.G., “Technology and archives in radiology research: a sampling analysis of articles published in the AJR and Radiology” AJR Am J Roentgenol., 177(6), 1281-4 (2001). (RSNA 2000, Chicago, ABD’de poster olarak sunulmuştur. )

 

A9. Dayanir Ozsunar Y., Akdilli A. Karaman C.Z., Sonmez F., Karaman G., “Epididymoorchitis mimicking testicular torsion in Henoch-Schonlein purpura”, Eur Radiol., 11, 2267-9 (2001). (RAD 99, 26-31 Ekim 1999, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi’nde poster olarak sunuldu )

 

A10. Dundar S.O., Dundar M., Kocak I., Dayanir Y., Ozkan S.B., “Effect of sildenafil on ocular haemodynamics”, Eye, 15, 507-10 (2001).

 

A11. Ozsunar Y, Keceli M, Koseoglu K, Coskun G, Karaman C. “PACS utilization in radiologic research’’. Acad Radiol. Jan;10(1), 32-6 (2003).

 

A12. Schaefer PW, Ozsunar Y, He J, Hamberg LM, Hunter GJ, Sorensen AG, Koroshetz WJ, Gonzalez RG. “Assessing tissue viability with MR diffusion and perfusion imaging’’. AJNR Am J Neuroradiol. Mar;24(3), 436-43 (2003).

 

A13. Koseoglu K, Ozsunar Y, Taskin F, Unsal A. “Partial preoperative reduction of inguinal hernia through compression with an ultrasound transducer’’. J Clin Ultrasound. Sep;31(7), 379-82 (2003).

A14. Barutca S, Turgut M, Meydan N, Ozsunar Y. “Subthalamic nucleus tumor causing hyperphagia—case report’’. Neurol Med Chir (Tokyo), Sep;43(9),457-60 (2003).

A15. Koseoglu K, Gok C, Dayanir Y, Karaman C. “CT and MR imaging findings of a rare craniofacial malformation: diprosopus’’. AJR Am J Roentgenol. Mar;180(3), 863-4 (2003).

 

A16. Koseoglu K, Dayanir Y, Taskin F, Demirkiran A. “Mechanical small bowel obstruction due to intraluminal thrombus in a patient with acute leukaemia: ultrasonic findings’’, Clin Radiol. May;58(5),406-8 (2003).

 

A17. Ozsunar Y, Keceli M, Unsal A, Akdilli A, Koseoglu K, Karaman C. “Status of international radiological publications and archive utilization in Turkey’’. Tani Girisim Radyol. Jun; 9(2),135-8 (2003).

 

A18. Copcu E, Metin K, Ozsunar Y, Culhaci N, Ozkok S. “The interdomal fat pad of the nose: a new anatomical structure’’. Surg Radiol Anat, 2004 Feb;26(1), 14-8. Epub Oct 22 (2003).

 

A19. Lev MH, Ozsunar Y, Henson JW, et. al. “Glial tumor grading and outcome prediction using dynamic spin-echo MR susceptibility mapping compared with conventional contrast-enhanced MR: confounding effect of elevated rCBV of oligodendrogliomas’’. AJNR Am J Neuroradiol. Feb;25(2), 214-21 (2004).

 

A20. Koseoglu K, Akar H, Cildag B, Ozsunar Y, Gayret P. “Resistive index measurement of native hemodialysis arteriovenous fistula feeding artery as a predictor for fistula dysfunction. ASAIO J. Nov-Dec;50(6), 577-80 (2004).

 

A21 Akar H, Koseoglu K, Ozsunar Y, Özkısacık E, Badak I. “Color Doppler ultrasounda in diagnostic evaluation of native upper arm vascular access complications’’. Indian J Nephrol 14, 56-60 (2004).

A22. Huisman TA, Schwamm LH, Schaefer PW, Koroshetz WJ, Shetty-Alva N, Ozsunar Y, Wu O, Sorensen AG. “Diffusion tensor imaging as potential biomarker of white matter injury in diffuse axonal injury’’. AJNR Am J Neuroradiol. Mar;25(3), 370-6 (2004).

 

A23. Ozsunar Y, Grant PE, Huisman TA, Schaefer PW, Wu O, Sorensen AG, Koroshetz WJ, Gonzalez RG. “Evolution of water diffusion and anisotropy in hyperacute stroke: significant correlation between fractional anisotropy and T2’’. AJNR Am J Neuroradiol. May;25(5), 699-705 (2004).

 

A24. Ozsunar Y, Koseoglu K, Huisman TA, Koroshetz W, Sorensen AG. “MRI measurements of water diffusion: impact of region of interest selection on ischemic quantification’’. Eur J Radiol. Sep;51(3), 195-201 (2004).

 

A25. Turgut M, Akyuz O, Ozsunar Y, Kacar F. “Sponge-induced granuloma (“gauzoma”) as a complication of posterior lumbar surgery’’. Neurol Med Chir (Tokyo), Apr;45(4):, 209-11(2005).

 

A26. Koseoglu K, Ozsunar Y, Taskin F, Karaman C. “Pseudolesions of left liver lobe during helical CT examinations: prevalence and comparison  between unenhanced and biphasic CT findings. Eur J Radiol. Jun;54(3), 388-92 (2005).

 

A27. Koseoglu K, Taskin F, Ozsunar Y, Cildag B, Karaman C. “Transient hepatic attenuation differences at biphasic spiral CT examinations. Diagn Interv Radiol. Jun;11(2), 96-101 (2005).

 

A28. Yucel A, Gecici O, Emul M, Oyar O, Gulsoy UK, Acar M, Degirmenci B, Haktanir A. Dayanır Y. Effect of informed consent for intravascular contrast material on the level of anxiety: how much information should be given? Acta Radiol. Nov;46(7), 701-7 (2005).

 

A29. Turgut M, Basaloglu HK, Yenisey C, Ozsunar Y. “Surgical pinealectomy accelerates intervertebral disc degeneration process in chicken. Eur Spine J. May;15(5), 605-12 (2006).

 

A30. Dundar SO, Dayanir Y, Topaloglu A, Dundar M, Kocak I. “Effect of sildenafil on ocular hemodynamics in 3 months regular use. Int J Impot Res. May-Jun;18(3), 282-6 (2006).

 

A31. Turgut M, Yenisey C, Akyuz O, Ozsunar Y, Erkus M, Bicakci T. “Correlation of serum trace elements and melatonin levels to radiological, biochemical, and histological assessment of degeneration in patients with intervertebral disc herniation. Biol Trace Elem Res. Feb;109(2), 123-34 (2006).

 

A32. Culhaci N, Ozkara E, Yuksel H, Ozsunar Y, Unal E. “Spontaneously ruptured uterine angioleiomyoma. Pathol Oncol Res. 12(1), 50-1, (2006).

 

A33. Ozsunar Y, Cetin M, Taskin F, Yucel A, Can S, Argin M, Arkun R. “The level of quality of radiology services in Turkey: a sampling analysis’’. Diagn Interv Radiol. Dec;12(4), 166-70 (2006).

 

A34. Turgut M, Ozsunar Y, Oncü S, Akyüz O, Ertuğrul MB, Tekin C, Gültekin B, Sakarya S. “Invasive fungal granuloma of the brain caused by Aspergillus fumigatus: a case report ,8and review of the literature’’. Surg Neurol. Feb;69(2), 169-74; discussion 174 (2008).

 

A35. Dayanir V, Topaloğlu A, Ozsunar Y, Keceli M, Okyay P, Harris A. “Orbital blood flow parameters in unilateral pseudoexfoliation syndrome’’. Int Ophthalmol. 2008 Feb 23.

 

A 36. Turgut AT, Karakaş HM, Ozsunar Y, Altın L, Ceken K, Alıcıoğlu B, Sönmez I, Alparslan A, Yürümez B, Celik T, Kazak E, Geyik PO, Koşar U. “Age-related changes in the incidence of pineal gland calcification in Turkey: A prospective multicenter CT study’’. Pathophysiology. Jun;15(1), 41-48 (2008).

 

A37. Ozsunar Y, Coskun G, Delibaş N, Uz B, Yükselen V. “Diagnostic accuracy and tolerability of contrast enhanced CT colonoscopy in symptomatic patients with increased risk for colorectal cancer’’. Eur J Radiol. 2008 Jun 30.

 

A38. Özkan SB, Özsunar Dayanır Y, Balcı GY. “Hypoplastic inferior rectus muscle in association with accessory extraocular muscle and globe retraction’’. Journal of AAPOS, 11, 488-490 (2007).

A39. Pituitary apoplexy: an overview of 186 cases published during the last century. Turgut M, Ozsunar Y, Başak S, Güney E, Kir E, Meteoğlu I. Acta Neurochir (Wien). 2010 May;152(5):749-61. Epub 2010 Feb 6.

A40. Autosomal recessive osteopetrosis as an unusual cause of hydrocephalus, extensive calcification of tentorium cerebelli, and calvarial hyperostosis. Turgut M, Aral YZ, Ozsunar Y. J Neurosurg Pediatr. 2010 Apr;5(4):419-21.

A41. Ossified Chronic Subdural Hematoma. Turgut M, Samancoğlu H, Ozsunar Y, Erkuş M. Cen Eur Neurosurg. 2010 May 3. [Epub ahead of print] No abstract available

A42. Glioma Recurrence Versus Radiation Necrosis? A Pilot Comparison of Arterial Spin-Labeled, Dynamic Susceptibility Contrast Enhanced MRI, and FDG-PET Imaging. Ozsunar Y, Mullins ME, Kwong K, Hochberg FH, Ament C, Schaefer PW, Gonzalez RG, Lev MH. Acad Radiol. 2010 Mar;17(3):282-90. Epub 2010 Jan 12.

 

 

Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında (Proceedings) basılan bildiriler :

 

B1. Ünal M., Ilgıt E., Yüksel D., Ozsunar Y., Aytekin C., Hasanreisoğlu B., “Lacrimal drainage system obstructions treated non-surgically with use of balloon dilatation, metallic stents or plastic tubing” European Society of Ophthalmic Plastic and Reconstructive Surgery 12th Meeting, 51, Glasgow, 1994.

 

B2. Ilgıt E., Akbek S., Ünal M., Yüksel D., Aytekin C., Ozsunar Y., Işık S., Treatment of epiphora with transluminal balloon dilatation of the nasolacrimal drainage system, 9th European Congress of Radiology, S199, Vienna, 1995.

 

B3. Özdemir A., Öznur İ., Vural G., Atasever T., Ozsunar Y., Önal B., Işık S., Gökçora N, Correlation of different diagnostic modalities in breast lesions and lymphadenopathies, 9th European Congress of Radiology, S 280, Vienna, 1995.

 

B4. Bozkurt M, Özogul C, Ozsunar Y, Öztas M, Erdogan D, Gürer MA: Hydroxiproline levels, electromicrographic and sonographic evaluations in stria distensae, Dermatopathology in Anatolia, First Clinicopathological Colloqium in Ankara, Turkey, Sep. 1995.

 

B5. Özdemir H, Ataman A, Ozsunar Y, Turgut T, Değer E, Avcıoğlu Ü, Işık S: The value of endoscopic ultrasonography in the diagnosis and staging of gastric cancer and lymphoma, 40th Annual Meeting of AUIM, New York, USA, March 1996.

 

B6. Bozkurt M, Erdogan D, Gürer MA, Özogul C, Ozsunar Y, Öztas M.: Hydroxiproline levels, electromicrographic and sonographic evaluations in stria distensae. Clinical Dermatology 2000, An International Congress, Vancouver, May 1996.

 

B7. Bucharth F., Skjoldbye B., Ozsunar Y., Court-Payen M., Karstrup S., Intraoperative Sonography-Liver&Pancreas. 2. Scandivinian training course on surgical ultrasound, Herlev Hospital Copenhagen University, Denmark, 1997.

B8. Ozsunar Y., Gonzalez G., Schaefer PW., Huisman A.G.M., Hamberg L.M., Sorensen AG, Grant EP. Evalution of Anisotropy by Diffusion and Perfusion MRI in Acute Cerebral Infarcts. RSNA 2000, 86th Scientific Assembly and Annual Meeting, Chicago, 554, 2000.

B9 Schaefer P.W., He J., Hunter G.J., Hamberg L.M., Ozsunar Y., Sorensen G., Gonzalez R.G., Utility of acute stroke imaging to asses final infarct volume and tissue viability. RSNA 2000, 86th Scientific Assembly and Annual Meeting, Chicago, 300, Chicago, 2000.

B10. Schaefer P.W., He J., Hunter G., Hamberg L., Ozsunar Y., Gonzalez R.G., Assesing tissue viability with MR perfusion imaging. American Sociaty of Neuroradiology. 39. annual meeting, 10, Boston, 2001.

B11. Ozsunar Y., Lev M.H., Barest G.D., Csavoy B.S., Shortsleeve C., Gonzalez R.G. Differentiation of proton beam radiation necrosis from glioma recurrence, Comparison of ASL, rCBV and FDG-PET imaging. RSNA 2001, 87th Scientific Assembly and Annual Meeting, 296, Chicago, 2001.

 

B12. Ozsunar Y., Grant E..P, Huisman T.A., Wu O., Sorensen A.G., Gonzalez R.G., Evolution of water diffusion anisotropy in hyperacute stroke. Correlation between fractional anisotropy and T2. RSNA 2001, 87th Scientific Assembly and Annual Meeting, 300, Chicago, 2001.

 

B13. Schaefer P.W., Ozsunar Y., Gonzalez R.G. Assessing tissue viability with diffusion and perfusion imaging. RSNA 2001, 87th Scientific Assembly and Annual Meeting, 394, Chicago, 2001.

 

B14. Huisman T.A.G.,·Schaefer P.W., ·Schwamm L.H.,·Ozsunar Y., Hergan K.,·Wu  O.,·Sorensen G., Diffusion Tensor Imaging as Biomarker for Severity of Head Trauma. American Sociaty of Neuroradiology. 40. annual meeting, 70, 2002,

 

B15. Koseoglu, K., Dayanir YO., Akdilli, A. ve C. Karaman, “ Osmotic myelinolysis with modarete clinical course; case report”, 1st Eastern Mediterranean Second National Congress of Magnetic Resonance Imaging, İzmir, 2002.

 

B16. Koseoglu, K., Karaman, CZ., Akdilli, A. ve YO. Dayanir, “Unusual form of spinal tuberculasis: Involvement of atlantoaxial joint”, 1st Eastern Mediterranean Second National Congress Of Magnetic Resonance Imaging, İzmir, 2002.

 

B17. Koseoglu, K., Gok, C., Dayanir, Y. ve C. Karaman ,  “CT and MR imaging findings of a rare craniofacial malformation: diprosopus”, 1st Eastern Mediterranean Second National Congress Of Magnetic Resonance Imaging, İzmir, 2002.

 

B18. Koseoglu, K., Cildag, B., Taskin, F., Akar, H. ve Y. Ozsunar, “The assessment of native hemodialysis arteriovenous fistula (AVF) feeding artery by Doppler ultrasound” 21st World Congress International Union of Angiology, Roma, 2004

 

B19. Taskin, F., Karaman, CZ., Akdilli, A., Dayanir, Y. ve K. Koseoglu, “Mammographically Detected Breast Arterial Calcifications: Can They Used As Indicators For Systemic Arteriosclerosis-Related Diseases”, 21st World Congress International Union of Angiology, Roma, 2004.

B20. Özsunar Y, Köseoglu K,  Taşkın F,  Gonzalez G. Isotropic Diffusion Weighted Imaging In Acute CerebralInfarctions: Prediction of ischemic irreversibility. XXIX Congress of the European Society of Neuroradiology, Aachen, Germany, 2004.

 

C. Kitap bölüm çevirisi:

 

C1. Özsunar Dayanır Y, Nörodejeneratif / Bazal Ganglion Hastalıkları, Nöroradyoloji Atlası, Fiscchbein NJ, Dillon PW, Barkovich AJ, Çeviri Editörleri: Şimşek M, Coşkun A. S. Thieme, New York, Çeviri: Habitat Yayıncılık, 393-414, (2008).

 

D. Ulusal hakemli dergilerde yayınlanan makaleler ve yazılan kitap bölümleri:

 

D1. Ünal M., Ilgıt .T, Öz Y., Yüksel D., Akpek S., Yılmazbaş P., Yücel C., Özbek E., Özsunar Y., ve ark. “Epifora tedavisinde lakrimal drenaj sisteminin balon dilatasyonu ile elde edilen geç sonuçlar”, Türk Oftalmoloji Derneği Bahar Sempozyumu Bülteni, 24-26 Mayıs, 84-93 (1996).

 

D2. Demirkaya Ö., Yalçın F., Özsunar Y., Koroner ateromatöz plak özellikleri ve intravasküler ultrsonografinin önemi, Medikal Network Kardiyoloji , 4(3), 248-252 (1997).

 

D3. Özdemir A., Erbaş N., Tokgöz N., Özsunar Y., Öznur İ., Altınok M., Işık S, Preoperatif tel lokalizasyonu yapılan nonpalpabl 220 meme lezyonunun retrospektif analizi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Dergisi 3, 21-29 (1997).

 

D4. Özsunar Dayanır Y., Özdemir H., İntraoperatif Ultrasonografinin abdominal kullanım alanları. Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Dergisi 6, 55-61 (2000).

 

D5. Özsunar Dayanır Y., Özdemir A., “Meme değerlendirmelerinde fizik muayene. Ultrasonografi ve mammografi bulgularının karşılaştırılması”, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2000 1(2):9-12. (Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, (s.15), Ankara, 1995’ de bildiri olarak sunuldu. )

 

D6. Bozkurt M., Özoğul C., Özsunar Y., Öztaş M.O., Erdoğan D., Gürer M.A., “Gerilim strialarında hidroksiprolin düzeyleri, electron mikroskopik ve ultrasonografik değerlendirmeler”, Dermatopatoloji Dergisi, 9, 1-5, 2000. (Clinical Dermatology 2000. An International Congress, Mayıs Vancouver 1996’, da ve Dermatopathology in Anatolia, First Clinicopathological Colloqium, 20, Ankara, 1995 bildiri olarak sunuldu).

 

D7. Unsal A., Akdilli A., Karaoğlu A., Kök F, Özsunar Dayanır Y., Karaman C.Z., “İrritabil barsak sendromlu hastalarda safra kesesi fonksyonun ultrasonografi ile değerlendirilmesi” Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2000 1(3):5-7. (RAD 99, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, Antalya, 1999’ da poster olarak sunuldu )

 

D8. Özsunar Dayanır Y., Skoldbye B., Akdilli A., Köseoğlu K., Karaman C.Z. “Karaciğer metastazlarının değerlendirilmesi ve cerrahi tedavisinde intraoperatif sonografi”, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2(3):9-13, (2001), (Hepato-pankreato-bilier bilimler kongresi, ( s. 87), Izmir, 1997’ de poster olarak sunuldu).

D9. Özsunar Y., Köseoğlu K., “ Semilobar holoprosensefalide magnetik rezonans bulguları” İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 9(2), 127-130 (2002).

 

D10. Köseoğlu K., Özsunar Y., “Kitle görünümünde fibular osteokondrom bursiti: olgu bildirisi”, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-35, (2002).

D11. Köseoğlu K., Özsunar Y., “Akraninin Ultrasonografik bulguları”, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 10, 95-97 (2003).

 

D12. Ozsunar Y, Huisman T, Sorensen AG., “Diffüzyon MRG’ nin Klinik Kullanım alanları’’ Türk Nöroloji Dergisi, 9 (1), 153-162, (2003).

 

D13. Özsunar Y., Ünsal A. ve K. Köseoğlu, “Hipoparatiroidizme bağlı intrakraniyal kalsifikasyon”, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5, 29-31, (2004).

D14. Özsunar Dayanır Y, Nörooftalmoloji El Kitabı, Aydın O’Dwyer P, Kansu T, Torun N, 1. Baskı, Ankara, Güneş Kitabevi, 2007: 369-378.

 

D15. Y. Dayanır, V. Dayanır, Oftalmik Ultrason Tanı Atlası, Çeviri, Chathy W. Debernardo, Ellen F. Greenberg, Habitat Yayıncılık, 2010.

 

 


E. ULUSAL BİLİMSEL TOPLANTILARDA SUNULAN VE BİLDİRİ KİTABINDA BASILAN BİLDİRİLER:

 

1.    Özsunar Y, Özdemir A, Işık S, Ilgıt E, Özhan S: Memenin fizik muayene bulgularının mammografik ve ultrasonografik bulgularla karşılaştırılması, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 15, Ankara, 1995.

2.    Ilgıt ET, Akpek S, Ünal M, Yüksel D, Aytekin C, Özsunar Y, Işık S: Epifora tedavisinde nazolakrimal drenaj sisteminin transluminal balon dilatasyonu, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 18-22 Haziran 1995, Ankara.

3.    Ilgıt ET, Yücel C, Akpek S, Konuş Ö, Aytekin C, Özsunar Y, Özbek E, Işık S: Aortoiliak tıkayıcı arter hastalıklarında PTA, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 18-22 Haziran 1995, Ankara.

4.    Özdemir H, Önal B, Ataman A, Özsunar Y, Aytekin C, Turgut T, Işık S: Gossypiboma’nın endosongrafik görünümü, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ.

5.    Özdemir H, Köse S, Özsunar Y, Tokgöz N, Işık S: Memedeki mikrokalsifikasyonların ayırıcı tanısında renkli Doppler sonografi ve akselerasyon indeksinin önemi, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ.

6.    Özdemir H, Önal B, İnceoğlu S, Ataman A, Özsunar Y, İnceoğlu F, Işık S, Çelebi C: Fasiyokutanöz perforatörlerin spektral ve renkli Doppler ultrasonografi ile değerlendirilmesi, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ.

7.    Özdemir H, Yücel C, Ataman A, Önal B, Özsunar Y, Turgut T, Özhan S, Avcıoğlu Ü, Işık S: Mide karsinomlarının ve lenfomaların ayırıcı tanı ve evrelendirmesinde endosonografinin yeri, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ.

8.    Özdemir H, Önal B, Ataman A, Özsunar Y, Aytekin C, Turgut T, Işık S: ‘Gossypiboma’ nın endosonografik görünümü, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ.

9.    Özdemir H,Yücel C, Ataman A, Önal B, Özsunar Y, T Turgut, Ozhan S, Avcioglu Ü, Isik S: Gastrik karsinoma ve lenfomaların ayırıcı tanısı ve evrelendirilmesinde endosonografi, 5. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 17-20 Aralık 1995, Uludağ

10.Aytekin C, Özdemir H, Ataman A, Önal B, Özsunar Y, Ulutürk A, Işık S, Güner H: Normal gebelerde fetoplasental dolaşımın gebelik haftalarına göre değişiminin renkli Doppler ultrasonografi ile değerlendirilmesi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 6-10 Ekim 1996, Nevşehir.

11.Ataman A, Özdemir H, Özsunar Y, Özhan S, Turgut T, Tiras B, Isik S: Pre-term dönemde renkli Doppler ultrasonografi ile kordon dolanmasının değerlendirilmesi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 6-10 Ekim 1996, Nevşehir.

12.Özhan S, Özdemir H, Ataman A, Özsunar Y, Aşık E, Boztepe Ü, Sindel Ş, Işık S: Kronik hemodializ hastalarında paratiroid gland hacminin kolekalsiferol tedavisine yanıtının B-Mod ultrasonografi ile değerlendirilmesi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 6-10 Ekim 1996, Nevşehir.

13.Özdemir H, Özhan S, Akpek S, Yücel C, Özbek E, Vural M, Özsunar Y, Öznur İİ, Ilgıt E: Karotik kavernöz sinüs fistüllerinin tanısında renkli Doppler göz ultrasonografisinin yeri, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 6-10 Ekim 1996, Nevşehir.

14.Özsunar Y, Skoldbye B, Payen M C, Burchart F: Karaciğer metastazlarının cerrahi tedavisinde intraoperatif sonografinin önemi, Hepato-pankreato-bilier bilimler kongresi, Kasım (86), 1997, Izmir.

15.Skoldbye B, Özsunar Y, Burchart F, Christensen NE: Karaciğer tümörlerinin perkütan ultrason eşliğinde mikrodalga ablasyonu, 6. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 5-9 Ekim 1997, Kuşadası

16.Özdemir A, Yıldırım S, Özsunar Y, Atasever T, Demiroğulları B, Işık S,  Adolesan bir kızda sistosarkoma filloides. 6. Ulusal Ultrasonografi Kongresi, 5-9 Ekim 1997, Kuşadası

17.Özsunar Y, Skolbye B, Payen M C, Özdemir H, Isık S: Karaciğer tümörlerinin evrelendirilmesi ve cerrahi tedavisinde intraoperatif sonografinin rolü, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 28 Ekim-2 Kasım, 1997, Antalya

18.Özsunar Y, Ferid N: Bilateral adrenal kalsifikasyonun eşlik ettiği adrenal yetmezlikte BT ve MR bulguları, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 28-31 Kasım 1998, İzmir.

19.Ünsal A, Karaman C Z, Karaoğlu AÖ, Kök F, Akdilli A, Özsunar Dayanır Y: Irrıtabıl barsak sendromlu hastalarda safra kesesi fonksyonunun US ile değerlendirilmesi, RAD 99, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 26-31 Ekim 1999, Antalya

20.Karaman C Z, Ünsal A, Akdilli A, Özsunar Dayanır Y: RAD 99, Sağlıklı bireylerde Doppler US’de elde edilen renal arter dalga formlarının niteliksel olarak değerlendirilmesi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 26-31 Ekim 1999, Antalya

21.Özsunar Dayanır Y, Karaman C Z, , Akdilli A, Ünsal A: RAD 99, Iatrojenik hipoparatiroidiye sekonder yaygın intrakranial kalsifikasyonlar, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 26-31 Ekim 1999, Antalya

22.Akdilli A, Karaman C Z, Ünsal A, Özsunar Dayanır Y, Alt üriner sistem enfeksyonlu çocuklarda intrarenal renkli dupleks Doppler US’nin tanı değeri, RAD 99, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 26-31 Ekim 1999, Antalya

23.Özsunar Dayanır Y Karaman C Z, Ünsal A, Akdilli A: RAD 99, AJR ve radyoloji dergilerinden örnekleme makale analizi, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, 26-31 Ekim 1999, Antalya

24.Karaman CZ, Akdilli A, Dayanır ÖY, Ünsal A,Taşkın F. Radyolojiye genel bakış ADÜ akademik hafta. Aydın- Aralık 1999 (poster)

25.Akdilli A., Karaman CZ, Dayanır ÖY, Ünsal A, Taşkın, F. Doğumsal kalça displazisi tanısında ultrasonografinin yeri. ADÜ akademik hafta. Aydın- Aralık 1999 (sözlü sunum)

26.İzzet Koçak, Mehmet Dündar, Haluk Erol, Yelda Özsunar Dayanır. Aspermi nedeniyle orta hat prostatik kistin transuretral rezeksyonu. 16. Ulusal Üroloji Kongresi. Ekim 2000 Türk Üroloji Dergisi kongre özel sayısı. V-15, s.253.

27.Ozsunar Dayanir Y, Grant E, Huisman TAGM, Wu O, Sorensen AG, Gonzalez RG. Hiperakut iskemide anizotropik diffüzyonun ekoplanar T2 sinyali ile karşılaştırılması. Türk Rad 2001, 22. Türk Radyoloji Kongresi Kemer, Antalya, Ekim-2001, E84.

28. Köseoğlu, K., Özsunar, Y., Akdilli, A. ve F. Taşkın,“Kitle görünümünde fibular oseokondrom bursiti: olgu bildirisi”, 23. Ulusal Radyoloji Kongresi, sE225, Antalya, 2002

29. Köseoğlu, K., Dayanır, Y., Keçeli, M.ve A. Odabaşı,“Akrani’ nin intrauterin US bulguları”,  23. Ulusal Radyoloji Kongresi , sE213, Antalya, 2002.

30. Köseoğlu, K., Taşkın, F., Dayanır, Y. ve A. Demirkıran, “Lösemiye bağlı intestinal hemoraji sonrası trombüs ileusunun US bulguları“, 23. Ulusal Radyoloji Kongresi, sE182, Antalya, 2002 Coşkun, G.,

31. Köseoğlu K. ve Özsunar Y, “Çocukluk çağındaki trigeminal schwannomun BT ve MRG bulguları, ” 24. Ulusal Radyoloji Kongresi, sE225, Ankara, 2003.

32. Köseoğlu K., Özsunar Y. ve C. Gök, “ Panhipopituitarizm bulguları gösteren olguda hipofiz hipoplazisi ve persistan trigeminal arter birlikteliği: MRG ve MR anjiyografi bulguları”, 24. Ulusal Radyoloji Kongresi, sE210, Ankara, 2003.

33. Köseoğlu K, Çildağ B, Can S, Özsunar Y, Gayret P. ve  Akar H, ”Normal fonksiyonlu ve fonksiyon bozukluğu gösteren hemodiyaliz fistüllerinin renkli Doppler ultrasonografi ile akım volümlerinin ve morfolojilerinin değerlendirilmesi”, 24. Ulusal Radyoloji Kongresi (TÜRKRAD), sE81, Ankara, 2003.

34. Akdilli A, Taşkın F, Dayanir Y, Karaman C, Koseoglu K. Memenin arteriyel kalsifikasyonları: Prevalans ve etkileyen faktörler. 25. Ulusal Radyoloji Kongresi, E58, Antalya, 2004.

35. Coşkun G, Dayanir YO, Koseoglu K.  Şüpheli kolon malignitelerinde BT kolonografi ve sanal endoskopinin yeri,  25. Ulusal Radyoloji Kongresi, 133, Antalya, 2004.

36. Can S, Ozsunar Y, Akdilli A, Odabaşı R, Özkara E. Siyam ikizleri: Prenatal US- postmortem MRG bulguları. . Ulusal Radyoloji Kongresi, 131, Antalya, 2004.

37. Özsunar Y, Can S, Taşkın F, Çetin M, Koseoglu K. Bir örnekleme analizi: Ülkemizde radyoloji hizmeti ne kadar nitelikli?, . Ulusal Radyoloji Kongresi, E48, Antalya, 2004.

38. Yücel A, Geçici Ö, Emül M, Gülsoy UK, Özsunar Y, Acar M ve ark. İntra venöz kontrast madde bilgilendirme formlarının hasta anksiyete düzeyine etkisi: . Ulusal Radyoloji Kongresi, E47, Antalya, 2004.

39. Köseoğlu K, Özsunar Y, Taşkın F, Karaman C. Spiral BT incelemeleri sırasında Karaciğer sol lobunda izlenen pseudolezyonlar: görülme sıklığı ve pre-post kontrast BT bulguları. . Ulusal Radyoloji Kongresi, E90, Antalya, 2004.

40.. Özsunar Y, Uz B, Öztürk Ö, Karaman C. “Abdominal organlarda perfüzyon bilgisayarlı tomografi uygulamaları’’. Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, P079, Antalya 2007.

41. Özsunar Y, Eraslan C, Özkul A, Karaman C. “Akut serebral iskemide beyin perfüzyon BT: neden, ne zaman ve nasıl uygulanmalıdır? ’’, Tıbbi Görüntüleme ve Girişimsel Radyoloji Kongresi, P606, Antalya 2007.

42. Türkmen M, Tosun A, Yılmaz C, Özsunar Y, Aydoğdu A, Çetinkaya Çakmak B. “Hipoksik iskemik ensefalopatili olguların değerlendirilmesi’’, Ulusal Çocuk Nörolojisi Kongresi, P-39, Trabzon 2008.

 

 

F. DİL BELGESİ

KPDS DİL PUANI: 87

Ne kadar kaliteli üretiyoruz?

Yayın tarihi
Cevapla

Evime ördürdüğüm baca 2 ay sonra, Pizza Kulesi’nden daha fazla yana eğilmişti. Her an komşunun bahçesine devrilebilirdi. Bacayı yapan, kendilerini baca ustası olarak tanıtan işçileri çağırıp bacayı gösterdik. Gülerek ‘üzülmeyin bi daha yaparız” yanıtını verdi. O sabah yandaki fırından aldığım ekmeğin içinde pijama düğmesi bulmuştum. Garip aksilikler sürüp gidiyordu. Özel muayenehanesinde gebelik takipleri için para ödeyen, gece kanaması olunca da hastayı muayene etmeden başka hastaneye gönderen doktordan yakınan komşumu dinlerken kafamda hep şu soru vardı. “Neden bu kadar kalitesiz yaşıyor ve üretiyoruz?”

Bu soruyu önce ‘Problemin boyutları nedir?’ aşamasında sorgulamam gerekiyordu. Bunu yapmanın en iyi yolu incelemeyi kendi alanımdan başlatmaktı. Radyoloji sektörü olarak ne kadar kaliteli üretiyorduk? Kendi alanımda ülkemizdeki sorunun boyutları neydi? Karşımda duran, dışarıdaki bir özel merkezde çekilmiş son derece kalitesiz bir bilgisayarlı tomografi filmi hakkındaki düşüncemi bir kâğıda aktırırken şöyle bir cümle ile başlamıştım: ‘Tetkik istenilen kalitede olmamakla birlikte…’

Bu başlığı ne kadar sık kullandığımı hatırladım ve bu soruyu bilimsel bir çalışmaya dönüştürmek için işe koyuldum. Yorumlanması (konsültasyon) istenen radyolojik tetkiklerin (röntgen filmi, mammografi, magnetik rezonans, bilgisayarlı tomografi), güncel kitap ve yayınlarda tanımlamaları yapılmış genel standartlara uygunluğunu sorgulamak üzere anket formları hazırladım. Civar illerdeki uzman yetiştiren ve benzer kaygıları olan eğitici radyolog arkadaşlarımın kapısını çaldım. İlgi ile karşıladıkları çalışmamıza beş radyoloji eğitimi veren merkez ile başladık. Toplam 40 merkezden 120 örneklemenin yapıldığı ve başka merkezlerde yapılmış radyolojik tetkiklerin kalite ve standartlara uygunluk yönünden sorgulandığı çalışmamız, uluslararası bir Türk radyoloji dergisinde hakemlerce sorgulandıktan sonra yayına kabul edildi (1). Bu çalışmanın en çarpıcı ve akılda kalan sonucu şuydu: ‘Örneklenen radyolojik filmlerin sadece %22’si olması gerektiği gibi. Bu tetkiklerin %47’i kısmen veya tamamen tekrara gereksinim duyuyordu. (makale için bkz. arama motorlarıyla ‘Ozsunar Y, quality, Diagn Interv Radiol,’ anahtar kelimeleriyle).

Hipotezimi yani “yeterince kalite üretemiyoruz’ savımı doğrulamıştım. Ortalıkta dolaşıp duran, hastanın vücudunun fotoğraflarının çekildiği tetkiklerin sadece 1/5’i olması gerektiği yapılmıştı. Sorun ortadaydı. İyi ama bu sorun nasıl çözülebilirdi?

NASIL DAHA KALİTELİ ÜRETİLEBİLİR?

Bu soru tamamen uzmanlık alanıma girmese de ülkemde benim de içinde olduğum sektörü ve hasta sağlığını etkiliyor. O halde irdelemeye değer. Edindiğim en çarpıcı bilgileri gözlemlerimle harmanlayıp okura ulaştırmak istiyorum. 1900’lü yılların başında Amerika’da bayrağı yükselen Taylorizm Amerikan endüstri devrimine damgasını vuran, tüm üretim sürecinin sadece yönetici tarafından belirlendiği bir öğretiydi. Kurumlar yukarıdan aşağıya doğru yönetilir, çalışanlar mekanik sürecin bir nesnesi olarak görülürdü.

Çalışanlardan beklenen can sıkıntısına dayanmak; beceriklilik gerektiren işler için sabır ve yumuşak başlılık göstermekti. Yönetici, bu beklentilerine uymayan çalışanını işten çıkarmak tehdidi gibi korkularla hizaya sokmaya çalışırdı. Kalite kontrolü genellikle üretim bandının sonundaki denetim basamağına bırakılırdı. Bu sistemin şekillendirdiği kitleler Batı kültürünün giderek artan ölçüde “olmak” yerine “sahip olmak”a odaklandığı nesillerle sonuçlandı (2). Bu öğretiye karşıt ve alternatif olarak Deming’in öncülüğünü yaptığı toplam kalite öğretisi geliştirildi. Bu sistemde Deming’in sunduğu ana ilkeler şunlardır (3, 4).

1. Kalite kısaca müşteri memnuniyeti olarak tanımlanabilir.

2. Üretim ve hizmet sistemi çalışanları ile birlikte sürekli geliştirilmelidir.

3. Üretim basamakları kendi kendini denetlemelidir.

4. Üretim hataları meydana gelmeden önlenmelidir.

5. Denetim, iş bandının sonuna bırakılırsa işçiler kendi isteklerini kontrol etmezler.

6. Yardımcı olan, yüreklendiren ve geliştiren liderlik (koçluk) önemlidir. Çalışanlar yetkilendirilmelidir.

7. Çalışanlar eğitilmelidir. Daha verimli çalışmak ve iş kalitesini artırmak üzere hedefler belirlenmelidir.

8. Korku üretkenlik karşıtı olduğundan uzaklaştırılmalıdır. Güç, sorumluluk ve mükafat çalışanlarca paylaşılmalıdır.

9. Çalışanların öğretilip sınandığı model yerine, bireylerin sürekli öğrenme ve kişisel gelişimine odaklanılmalıdır.

10. Kurum beklentilerine erişilmediğinde sorun %85 sistemin kuruluşu %15 bağımsız süreç veya çalışanlardan kaynaklanır. Bireyleri suçlamak yerine sistem düzeltilmelidir.

JAPON MODELİ Deming, Japonlara öğütlerini tutarlarsa beş yıl içinde Japon ürünlerine müthiş bir talep olacağını söyler. Kehanetin gerçekleşmesi için dört yıl geçmesi yetmiştir. Deming, Juran ve Feigenbaum Japon endüstrisini yükselişe geçiren toplam kalite anlayışının (TKA) temelini atmışlardır. TKA’nın Japon uygulayıcısı Kauro İshikawa, iş ve özel hayattaki başarının sırrının sadece kazanılan parada değil, işini en iyi şekilde yapmanın verdiği tatminde yattığını belirtir (5). İshikawa, Japonya’daki çalışma grubunun bir aileye benzediğine, çalışanların bir ömür boyu çalışmak üzere işe alındığına işaret eder. Hem kendi hem yanındakinin gelişiminin önemini vurgular. Japon eğitim sistemi ve kültüründeki “elinden gelenin en iyisini yapmamak şerefsizlik ve utanç vericidir, başkalarını onurlandırmamak da ayıptır” anlayışının altını çizer. Toplam kalite anlayışındaki kişisel gelişimin önemini vurguladığı kitabında kişisel gelişimi

1. Gelişen insan olmaktan ve tüm becerilerini sonuna kadar kullanabilmekten doğan doyum

2. Özgüveni olmak, kendine yetebilmek, öğrenmeye can atmak

3. Aklını kullanmak, gönüllü çalışmak ve bu yolla topluma katkıda bulunmak olarak tanımlar.

NASIL DAHA KALİTELİ

ÜRETEBİLİRİZ?

Yapı taşı insan olan toplum ve yönetim erki, insan organizmasının kurgulanmasında farklı değildir. Bu nedenle benzer bir kurgulamayla sorunlar çözümlenmelidir. İkinci bölümde tanımlanan belli başlı temel özellikler ışığında daha kaliteli toplam üretime dönük önerilerimi şöyle sıralayabilirim

1. Karar ver (Planlama): Ülkeyi yönetenlerin en başta gelen görevi toplumsal kurumların uzlaşması ve bilim adamlarının katkılarıyla hazırlanmış 100, 50, 20, 10, 5 yıllık planları oluşturmak, ortaya konmuş sorunlara dayanarak gelişme önceliklerini belirlemektir. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta adalete ve ulusal verilere dayalı bilimsel kurallara uymaktır. Bu hazırlık piramidin tepesinden başlayarak aşağı doğru uzatılmalı, ülkenin ana planları altına alt planlar inşa edilmelidir. Yerel bölge ve şehir planları mutlaka bir üst kurulca denetlenmeli, toplumsal ihtiyaçlar ve bilimsel verilere dayanmıyorsa engellenmeli veya yeniden şekillendirilmelidir. Aile ve okul eğitiminde planlamanın önemi yeterince vurgulanmalı, bu alışkanlık bireylere yerleştirilmelidir.

2. Koordine ol: Eşgüdümsüz ve uzlaşmasız planların amacına ulaşması mümkün değildir. Bu nedenle ana görevi hedefe uygun koordinasyonu ve kurumlar arası uzlaştırmayı sağlayacak eşgüdüm birimleri her düzeyde oluşturulmalı ve yetkilendirilmelidir. Bu birimler hem zaman süreci içerisinde (toplumsal hafıza birimleri, 5-100 yıl) hem de bulunulan zaman diliminde (eşgüdüm birimleri) koordinasyonu ve kurumlararası uzlaşmayı sağlamalıdır. Süreç içerisindeki sorunlara yönelik çözüm önerileri sunma da bu birimin görevi olmalıdır. Yine en önemli özelliği adil ve akılcı olma özelliği olan bu birimlerin yasalarla belirlenmiş yetki ve yaptırımları olmalıdır.

3. Uygula: Bu aşama aşağıdaki süreçlerde gerçekleştirilmelidir.

a)Tanımlama / sertifikasyon: Tüm sektörlerde sorunların boyutları ve nedenleri ilk bölümde anlatılan örnekteki gibi ortaya konulmalı; bu işlerin ve işi yapacak kişilerin özellikleri belirlenmelidir (örneğin radyoloji sektöründe radyolog, teknisyen tanımlamaları gibi).

b)Kural koyma: Belirlenen iş sınırlarının çizilmesinin ardından işin nasıl yapılacağına dair kurallar uzman kişilerce konulmalıdır (örneğin bir beyin tomografisinin nasıl çekileceği ve dökümante edileceği; bacanın nasıl inşa edileceği gibi).

c) Kalifiye eleman eğitimi: Eğitim sınırları çizilen ve kuralları konulan işlere göre yapılandırılmalıdır. Ülkemizdeki teorik ve pratik eğitim süreçleri arasında derin yarıklar mevcuttur. Disiplinsiz, kuralsız, denetimsiz ve pozitif bilimin ışığından uzak zanaat ve beceri gelişememekte amacına ulaşamamaktadır. Diğer bir deyişle teori ve becerinin buluşamaması beyin- el koordinasyonundan yoksun bir vücut gibi iş üretememektedir.

Okullarda verilen teorik eğitim pratik ile buluşmalı, bilim basitleştirilmeli, deneylerle öğretilmeli konuyu uygulamalı olarak özümsemiş kişilerce verilmelidir (6). Teknik liseler, parasız insanların kaliteli hizmet bulabildiği daha çok üreten ve üretmede yarışan eğitim atölyelerine dönüştürülmelidir. Bu eğitim sürecinden geçenlere işi yapabileceğine dair sertifika verilmelidir. Eğitimde süreklilik esasına dayanarak kurumlar toplam kalite yönetimi açısından güdülenmeli, eğitilmeli ve puanlanmalıdır. (Örneğin hasta veya baca müşterisinin memnuniyeti anketlerle ölçülebilir ve kişi-kurum karnelerine işlenebilir).

d) Denetleme: Kurumların, kişilerin işleri kuralına uygun olarak yapıp yapmadıkları düzenli olarak denetlenip raporlandırılmalı, sundukları hizmet ve ürünler kalite açısından kontrol edilmeli ve puanlanmalıdır. Bu aşamada meslek odalarına ve tüketici birliklerine yetki verilebilir. İşi sadece sertifikası olanlar yapabilmelidir.

e) Yaptırım: Kurallara uygun iş üretmeyenlere işlenen suç oranlarına göre maddi ceza veya sertifikalarının elinden alınmasına uzanan yaptırımlar uygulanmalı, bu kişi veya kurumlar halka duyurulmalıdır.

f) Özendirme: Denetlemeler sonucunda kaliteli hizmet veya ürün üreten kişi ve kurumlar puanlanarak vergi muafiyeti veya halka duyurmak gibi yöntemlerle ödüllendirilmelidir.

Avrupa Birliği sürecinde yukarıda önerilen öğelerin bir kısmı yer yer ve zaman zaman uygulanmaya çalışılsa da içten gelen bir istençle yapılmadığından, gerekliliği halka yeterince anlatılmadığından ve koordine olmadığından yeterince hızlı ilerlememektedir. Bu yazının en azından konuya insanların dikkatini çekeceği inancı ve daha güzel yaşamak dileğiyle…

Yelda Özsunar Dayanır.

Kaynaklar:

1. Ozsunar Y, Cetin M, Taskin F, Yucel A, et al. The level of quality of radiology ser vices in Turkey: a sampling analysis.Diagn Interv Radiol. 2006 Dec;12(4):166-70. 2. Erich From, Sahip Olmak mı, Olmak mı? , 1976. 3. W. E. Deming, Krizden çıkış, 1998.’ 4. J.J Bongstingl, Kalite Okulları, Eğitimde Toplam Kalite Yönetimine Giriş, 2000. 5. Ishikawa, Kauro (1985). What is total quality control? The Japanese way, Prentice Hall. 6. http://www.egitimsenghk.org/tky.htm,

Üniversitelerimiz nasıl verimli olabilir?

Yayın tarihi
Cevapla

Bilim, evrenin öznel (sübjektif) algılanmasının nesnel (objektif) yorumudur. Nesnel mantık sayesinde tüm akıl sahiplerinin üzerinde birleştiği kurallar oturtulur. Basit bir deyişle, aklın yolu bir olur. Günümüzde üniversiteler, bilimin en fazla geliştirildiği ve anlatıldığı bilim tarlalarıdır. Peki ama bilim tarlalarımız yeterince verimli mi? Verimli olan ve olmayan akademisyen nasıl ayrılmalı?

Bilim doğayı gözlemlemekle başlar. Doğanın aslında insan beyninin karmaşıklaştırdığı basit kuralları, örgütlenmiş uygarlıkta pek de değişmez. Her türlü üretim aşamasından yüksek verim almak için doğanın basit kurallarını uygulamak kanımca yeterlidir. Gelin bilim tarlalarımız olan üniversitelerimizi basit verim örneğine uyarlayalım ve daha verimli olmak için ne yapmak gerekir sorusuna kafa yoralım.

1- Uygun toprak seçimi: Üniversiteler için toprak insandır. Yeterli sayıda insanın olduğu her yer, bilim için, üretmek için kullanılabilir. Özellikle ülkemizdeki gibi nadasa bırakılmış topraklar ekilip biçilmeyi bekler. Ancak üzerinde yıllarca ağır kayaların (padişahlar, ağalar, baskıcı ve tek adamcı politikacılar) bindiği bu topraklardan, kaya ve ağır taşları ayıklamak gerekir.

2- Toprağın havalandırılması: Tohumun yetişebilmesi için hava, bilimin gelişebilmesi için özgürlük gereklidir. Özgürlük düşündüğünü içsel ve dışsal bir baskı olmadan dile getirebilme; nesnel (objektif) kurallarla doğru olduğu kabul edileni yapabilme iradesidir.

3- Toprağın zenginleştirilmesi (gübreleme): Bazı insanlar bilimsel üretkenliğe daha yatkındır. Bu insanlar bir çocuk gibi doğayı ve evreni merak eden, sorular soran, öğrenmekten zevk alan ve bu zevki çevresindekilerle paylaşarak aşılayan insanlardır. Bu insanların bilimsel üretkenlik için doğal bir eğilimi vardır ve bulundukları üniversiteleri zenginleştirerek bilimsel verimliliğe katkıda bulunurlar. İnsanları organize edip güdüleyen, bilime ve üretkenliğe inanmış, narsist olmayan liderler de toprağın diğer zenginleştiricilerindendir.

4- Uygun tohum seçimi: İhtiyaç duyulan ürünlerin ne olduğuna karar vermek en önemli basamak olmalıdır. Bu, önceliklerin belirlenmesi ile yapılır. Öncelikler arasından toprak-tohum uyumu en yüksek olan ürün seçilmelidir. Örneğin güneşin bol olduğu topraklarda, güneş enerjisine dayalı teknolojilerin geliştirilmesi gibi. Bu seçimde bölgesel doğal kaynaklar planlamada göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle ülkemizde yeni kurulan üniversitelerin her birinin bir misyonu, önceliği olmalı; bu öncelikler ülke ve bölge planlamacıları ile tartışılarak belirlenmelidir. Bu anlamda üniversite ile yerel yönetim işbirliği önem taşır.

5- İç döllenmeden (inbreeding) kaçınma: Birbirine benzeyen veya aynı aileden iki tohumun birbiriyle döllenmesi kısırlığı getirir, verimi düşürür. Ne yazık ki ülkemizdeki birçok köklü üniversite kendi yetiştirdiği kişiyi kendi kurumunda tutma eğilimi ile bu doğa kuralına ters bir tutum sergiler. Tartışma ve farklı fikirlerin hoşgörülü birleşmesinden doğacak dinamizm böylece kaybedilir. İnsanlar ve bilim uykuya dalar.

6- Suya kavuşamama: Topraktan yeterince verim alabilmek için sulama gerekir. Toprak için yağmur ne ise üniversite için adalet odur. Adil olmayan yöneticiler tarafından yönetilen bölümler, fakülte veya üniversitelere öfke ve kin tohumları ekilir, ortalığı ayrıkotları sarar. Ne yazık ki ülkemizde özellikle popülist bir mantıkla yapılan rektörlük seçimleri adaletin önündeki en büyük engellerdir. Seçimden sonra farklı adayları destekleyen öğretim üyeleri birbirine düşman olur, ekip birliği yok olur. İktidar sahibi rektörler kendi destekçilerini göklere çıkarır, karşıtlarını kendince cezalandırır. Yağmurlarla sulanamayan toprak için umut olabilecek su pınarları da işe yaramaz. Çünkü baskıcı ve narsist yöneticiler olarak niteleyebileceğimiz büyük ve ağır, yerinden kıpırdatılamayan kayalar su pınarlarını tıkar, toprağın sulanmasını, tohumun filizlenip tomurcuklanmasını engeller.

7- Ayrıkotlarının ayıklanması: Ayrıkotları toprağın üretim amacına uygun olmayan; yanlış yerde bulunan ürünlerdir. Başka amaçlarla başka ortamlarda kullanıldığında topluma yararlı olabilecekken narsistik ihtiyaçlar, yönetme ve güç isteği gibi bilimin doğasına uygun olmayan yerlerde yetiştiklerinden zararlı olurlar. Tohumları ve toprağı kendi istekleri doğrultusunda manipüle etmeye çalışıp verimliliği düşürürler.

Ayrıkotları ile bilime uygun tohumları ayırt etmek, en başta belirttiğim nesnel (objektif) bilim kurallarını uygulamakla mümkündür. Basitçe ‘aynası iştir kişinin lafa bakılmaz’ atasözü ile yüzyıllardır vurgulanan kuralın işitilmesidir aslında. Her tohumun, yani her akademisyenin verimliliği yapılandırılmış objektif kurallarla sorgulanmalı ve yetkilendirme bu puanlamaya göre yapılmalıdır. Bu puanlamada sadece bilimsel yayın sayısının sorgulanması yeterli değildir.

Ek olarak a) yayınların etki faktörü, b) ulusal ve uluslararası bilim faaliyetlerine katkısı, aldığı eğitimler, sertifikalar, patent hakları, c) kalitenin müşteri memnuniyeti olduğundan hareketle yetiştirdiği üniversite öğrencisi ve asistanların öğretim üyesini verdiği eğitime dair puanlaması, d) bulunduğu üniversite veya şehrin kültürel gelişimine olan katkısı sorgulanmalı ve yapılandırılmış olarak puanlanmalıdır (Not: Örnek olarak Harvard Üniversitesi’nde öğretim üyesi yükseltmelerinde benzer kriterler kullanılmaktadır. Konu bir başka yazı başlığı olacak kadar kapsamlı olduğundan burada ayrıntıya girilmeyecektir). Bu sorgulamalar sonucunda elekten geçen ve geçmeyen tohumların belirlenip, uygun olmayanların ortamdan uzaklaştırılması verimli bir üretim için şarttır.

Âşık Veysel ‘in deyimiyle ‘benim bilge dostum, kara topraktır’.

Yelda Özsunar Dayanır.